Ուկրաինայում շարունակվող պատերազմի ֆոնին Վրաստանում ռուսամետ դերակատարները ակտիվորեն շարունակում են դեմոնիզացնել «կոլեկտիվ Արևմուտքը», ԱՄՆ-ն և եվրոպական երկրներն ու մեղադրել նրանց անգործության մեջ։ Ապատեղեկատվություն տարածողները փորձում են Ուկրաինայում Ռուսաստանի կողմից սանձազերծված և չարդարացված պատերազմը ներկայացնել որպես Արևմուտքի մեղքը և միևնույն ժամանակ մեղադրել Արևմուտքին անգործության մեջ։ Այս մեղադրանքների ֆոնին ռուսամետ ուժերը հատկապես կենտրոնացած են ԱՄՆ-ի և Վրաստանի հարաբերությունների վրա և պնդում են, որ երկկողմ հարաբերությունների 30 տարվա ընթացքում ԱՄՆ-ը որևէ օգնություն չի ցուցաբերել Վրաստանին, մասնավորապես՝ «Վրաց ժողովուրդին»: Նրանց խոսքով,  այս ֆինանսավորումը, նրանք օգտագործել են «Հինգերորդ շարասյունի» ծախսերի համար։

Ալտ-ինֆո - «Տարիների ընթացքում ԱՄՆ ֆինանսական օգնությունն ուղղվել է նրա հիմնադրած հինգերորդ շարասյան ստորաբաժանումներին՝ կրոնական աղանդներին, միասեռական արմատականներին, նրանց իրավապաշտպան կազմակերպություններին, ԼԳԲՏ հուշագիրը ստորագրողներին։ Այդպիսին է Ամերիկայի գոհունակության հինգերորդ շարասյունը: Վրաստանի բնակչությունը գրեթե ոչինչ չստացավ ամերիկյան օգնության փաթեթից... Այն, որ մեր երկիրը տարիների ընթացքում ամենամեծ չափաբաժնով մասնակցել է ՆԱՏՕ-ի առաքելություններին, որոնց ընթացքում բազմաթիվ վրացի զինվորներ են զոհվել, Քելի Դեգնանի ուշադրությունը չի գրավում։ Այն զոհաբերությունը, որ Վրաստանը կատարել է Ամերիկայի հետ խաղաղության համար, շատ ավելի ու անուղղելի է, քան պետությունների կողմից 30 տարվա անհեթեթ հատկացվող օգնությունը, որն իրականում ծախսվել է հրահանգները կատարող ոչ կառավարական և առանձին խմբերի վրա։

Իրականում, այն պնդումը, թե 30-ամյա գործընկերության ընթացքում վրաց ժողովուրդը ԱՄՆ-ից օգնություն չի ստացել, սուտ է։ 30-ամյա վրաց-ամերիկյան գործընկերության ընթացքում ԱՄՆ-ի կողմից հատկացված օգնությունն օգտագործվել է Վրաստանում բազմաթիվ ոլորտների ֆինանսավորման և զարգացման համար։ Մասնավորապես՝ ժողովրդավարություն և մարդու իրավունքներ, կրթություն, տնտեսություն, խաղաղություն, պաշտպանություն և անվտանգություն և այլն։ Փաստորեն, 1992-2020 թվականների ընթացքում Վրաստանը ԱՄՆ-ից ստացել է ընդհանուր առմամբ 4,348,400,000 ԱՄՆ դոլարի ֆինանսական օգնություն։ «Կոնգրեսի հետազոտական ծառայության» (CRS) զեկույցի համաձայն՝ եվրոպական և եվրասիական երկրների շարքում Վրաստանը ԱՄՆ-ից արտաքին և ռազմական օգնության առաջատարն է։ 1992-2000 թվականներին ԱՄՆ կառավարությունը Վրաստանին ընդհանուր առմամբ հատկացրել է ավելի քան 860 միլիոն դոլար։ Տասնամյակի վերջում ԱՄՆ-ը ֆինանսավորեց Վրաստանին լրացուցիչ միջոցներով՝ սահմանների և ծովային անվտանգության բարելավման և անդրազգային հանցագործության դեմ պայքարում օգնելու համար։

Հաջորդ տասնամյակում՝ 2001-ից 2007 թվականներին, Վրաստանը ստացել է ավելի քան 945 միլիոն ԱՄՆ դոլար օգնություն։ Բացի այդ, 2005 թվականին Վրաստանում մեկնարկեց տասնամյակի մարտահրավեր կորպորացիայի (ՀՄԿ) կոմպակտ ծրագիրը, որի շրջանակներում ԱՄՆ-ը մի քանի հարյուր միլիոն օգնություն է տրամադրել Վրաստանին։ Ծրագրի շրջանակներում 2005-2008 թթ - 295,3 մլն ԱՄՆ դոլար է հատկացվել ճանապարհների, խողովակաշարերի, քաղաքային ենթակառուցվածքների վերականգնման և ագրոբիզնեսի զարգացման համար։ 2008թ. նոյեմբերին ՀՄԿ-ի և Վրաստանի կառավարության միջև իրականացված կոմպակտ փոփոխությունը 100 միլիոն դոլարով ավելացրել է կոմպակտ օգնությունը՝ ավարտին հասցնելու աշխատանքները, ինչի արդյունքում ընդհանուր առմամբ ստացվել է 395,3 միլիոն դոլար: Իսկ 2014-2019 թվականներին ՀՄԿ-ի 140 մլն դոլարի օգնությունը հիմնականում օգտագործվել է կրթական նպատակներով (կրթական ենթակառուցվածքների ստեղծում և վերապատրաստում, գիտատեխնիկական կրթության բարելավում):

2008-2009 ֆինանսական տարվա ընթացքում ԱՄՆ օգնությունը հասել է 1,4 միլիարդ դոլարի, այդ թվում՝ 250 միլիոն դոլարի ուղղակի բյուջետային օգնություն: 2008 թվականի օգոստոսի պատերազմի ավարտից հետո Ամերիկան 116,3 միլիոն դոլար է փոխանցել երկրի  վերականգնման համար։ Հատկանշական է, որ Վրաստանն ԱՄՆ-ից ամենամեծ օգնությունը ստացել է 2009 թվականին՝ 622 մլն դոլար։ 2008 թվականի ռուս-վրացական պատերազմից հետո Վրաստանը եղել է ԱՄՆ-ի օգնության ամենամեծ բենեֆիցիարներից մեկը:

2010-2017 թվականներին ԱՄՆ-ը միջինը 60 միլիոն դոլար է հատկացրել Վրաստանի ոչ ռազմական նպատակների համար, 2018 թվականին՝ 70,8 միլիոն դոլար, իսկ 2019 թվականին ԱՄՆ Կոնգրեսը 89,8 միլիոն դոլար է հատկացրել նաև ոչ ռազմական նպատակների համար։ Նշենք, որ Ներկայացուցիչների պալատը և Սենատի ֆինանսական հանձնաժողովը խորհուրդ են տվել 2020 ֆինանսական տարվա համար Վրաստանին հատկացնել 89,8 մլն դոլար։ Մինչև 2021 թվականը ԱՄՆ-ի կողմից Վրաստանին օգնելու համար հատկացված 132 միլիոն դոլարը ներառում է նաև 35 միլիոն դոլարի ռազմական օգնություն։

Վրաց-ամերիկյան հարաբերություններում արժե ընդգծել ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) աջակցությունը Վրաստանի արագ և ցավոտ ժողովրդավարական անցման գործընթացում։ USAID-ի միջոցով ԱՄՆ-ը տարվա ընթացքում ավելի քան 1,8 միլիարդ դոլարի օգնություն է տրամադրել Վրաստանին։ Մինչ օրս Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները USAID-ի միջոցով ֆինանսավորում է ավելի քան 35 տարբեր ծրագրեր, որոնք ուղղված են Վրաստանում ժողովրդավարական կառավարման և տնտեսական զարգացման ամրապնդմանը: Նշենք, որ հիմնադրամի գործունեությունն ընդգրկում է տարբեր ոլորտների ծրագրեր, այդ թվում՝ գյուղատնտեսության զարգացման ծրագիր. ընտրություններում հաշվետվողականության, արդարության և բարեփոխումների խթանում. Հզորացնել երիտասարդներին հանուն խաղաղության; Վրաստանում երիտասարդության և կանանց ձեռներեցության աջակցություն. բիզնեսի զարգացման ծրագիր; Պառակտումների հաղթահարում - հակամարտությունների կարգավորման միջժողովրդական նախաձեռնություններ; Ժողովրդավարական կառավարման նախաձեռնություն; տնտեսական կառավարման ծրագիր; տնտեսական անվտանգության ծրագիր; Էներգետիկ ապագայի ապահովման ծրագիր; Տեղեկատվության հուսալիության խթանման ծրագիր; Աջակցություն Վրաստանում օրենքի գերակայությանը. Ժողովրդավարության համար տարածաշրջաններին տեղեկատվության և ընտրողների հզորացման ապահովում. հիմնական կրթական ծրագիր և այլն։ Բացի այդ, հարկ է նշել Ամերիկայի անձնակազմի փոխանակման և վերապատրաստման ֆինանսավորման ծրագրերը (Fulbright; Future Leaders Exchange FLEX; Student Exchange UGRAD; Legal Education and Practice LEAP; International Visiting Leaders):

Բացի այդ, պետք է նշել, որ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը 2022 ֆինանսական տարվա բյուջեում Վրաստանի համար տարբեր միջոցներից ավելի քան 120 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հատկացում է խնդրել։ Դրանցից 88 միլիոն դոլարը Եվրոպական, Եվրասիական և Կենտրոնական Ասիայի օգնության (AEECA) հիմնադրամի շրջանակներում պետք է օգտագործվի Վրաստանի ժողովրդավարացման, տնտեսական զարգացման, եվրաատլանտյան ինտեգրման և Կրեմլի վնասակար ազդեցությունների դեմ դիմակայության զարգացման համար։ Բացի այդ, 2,200,000 ԱՄՆ դոլար է տրամադրվել Վրաստանին Միջազգային ռազմական կրթության և ուսուցման ծրագրից (IMET), որը պետք է օգտագործվի տարածաշրջանային անվտանգության ամրապնդման և ամերիկյան, ՆԱՏՕ-ի և եվրոպական զինված ուժերի հետ համատեղելիության և ռուսական ագրեսիայի դեմ պայքարի համար։ Արտաքին ռազմական ֆինանսավորումից (FMF) Վրաստանին հատկացվել է 25 մլն դոլար, որն օգտագործվելու է անվտանգության ամրապնդման, անհրաժեշտ սարքավորումների ու ուսուցման անցկացման համար։ Թմրամիջոցների դեմ պայքարի և իրավապահ կառույցների հզորացման (INCLE) ծրագրի շրջանակներում Վրաստանը կստանա 4,400,000 ԱՄՆ դոլար, ինչպես նաև 1 մլն ԱՄՆ դոլար ատոմային զենքի չտարածման, ահաբեկչության դեմ պայքարի և ականազերծման (NADR) ծրագրից։

Նաև ԱՄՆ-ը Վրաստանում 19 ծրագիր է ֆինանսավորել Մշակութային ժառանգության պաշտպանության հիմնադրամից (2019 թվականի դրությամբ)՝ 1,5 մլն ԱՄՆ դոլար ընդհանուր գումարով։ Դրանցից հարկ է նշել Ջվարիի վանական համալիրի նման մշակութային հուշարձանի վերականգնման ֆինանսավորումը (100 հազար ԱՄՆ դոլարով)։

Այսպիսով, փաստ է, որ ԱՄՆ-ը 30 տարվա ընթացքում միլիոնավոր ԱՄՆ դոլարների օգնություն է տրամադրել Վրաստանին, որն ուղղված է եղել վրաց պետականության և վրաց ժողովրդի զարգացմանն ու խթանմանը։

----------------------------------------------------------------------

Այս հոդվածը պատրաստվել է է Facebook- ի Փաստերի ստուգման ծրագրի շրջանակներում: Ելնելով վճռից` Facebook- ը կարող է տարբեր սահմանափակումներ կիրառել. ամբողջական տեղեկատվությանը ծանոթանալու համար այցելեք այստեղ: Ուղղելու կամ վճիռը բողոքարկելու մասին տեղեկատվությանը ծանոթացեք այստեղ: