Թեա Ծուլուկիանի. Մաչալիկաշվիլիի գործով Ստրասբուրգի դատարանի որոշմամբ ապացուցվել է, որ պետությունը սպանություն չի գործել
Վճիռ. «Փաստ-մետր»-ի եզրակացության համաձայն՝ Թեա Ծուլուկիանիի հայտարարությունը մանիպուլյացիա է
Ռեզյումե. Հունվարի 19-ին Ստրասբուրգի Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հրապարակեց որոշումը Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի գործով։ Որոշման համաձայն՝ Վրաստանի կառավարությանը պարտավորեցրել են 25 հազար եվրո վճարել հայցվորներին։
Դատարանը ընթացակարգային առումով արձանագրել է 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) խախտում, քանի որ համարել է, որ հետաքննության ընթացքն արդյունավետ և լիարժեք չի եղել։
Դատարանը չի կարողացել սահմանել 2-րդ հոդվածի բովանդակային կողմի խախտումը, քանի որ, իր իսկ բացատրության համաձայն, առկա ապացույցները բավարար չէին՝ ողջամիտ կասկածից դուրս ապացուցելու համար, որ պետությունը պատասխանատու է Մաչալիկաշվիլիի մահվան հարցում։ Սակայն պետք է նշել, որ կողմերի իրարամերժ վարկածների գնահատման անհնարինության պատճառը քննչական գործընթացում առկա թերություն է համարվել։
Կարևոր է նաև, որ Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի կյանքի նկատմամբ ոտնձգության փաստի վերաբերյալ Եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի ընթացակարգային մասի խախտումը կարող է հիմք դառնալ պետության կողմից հետաքննությունը վերսկսելու համար։
Ելնելով վերոգրյալից՝ Թեա Ծուլուկիանիի հայտարարությունն այն մասին, որ Ստրասբուրգի դատարանի որոշումն ապացուցեց, թե պետությունը սպանություն չի կատարել, մանիպուլյացիա է և միտումնավոր խեղաթյուրում է որոշման ամբողջական ենթատեքստը՝ համարելով, որ Մաչալիկաշվիլիի գործով պետության կողմից զգալի խախտումներ են եղել։
Վերլուծություն
Մշակույթի նախարար Թեա Ծուլուկիանին հայտարարում է, որ Ստրասբուրգի դատարանի որոշումը Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի գործով ապացուցել է, որ պետությունը սպանություն չի կատարել։ «Ճշմարտությունն ապացուցված է՝ պետությունը չի կատարել այն սպանությունը, որի համար մեղադրվում էր»։ Տվյալ դեպքում խոսքն ահաբեկչության դեմ պայքարող պետության հատուկջոկատայինների, ոստիկանության և ուժային կառույցի այլ ներկայացուցիչների մասին է։ Դատավճիռը, սահմանված կարգով, կհանձնվի գործադիր կոմիտեին, որը Եվրախորհրդի քաղաքական մարմին է, և արդեն կա գործողությունների ծրագիր, թե ինչպես շտկել այդ ընթացակարգային խախտումները»,- նշել է նա։
«Փաստ-մետր»-ը ստուգել է Թեա Ծուլուկիանիի հայտարարությունը
Հունվարի 19-ին Ստրասբուրգում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հրապարակել է Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի գործով որոշումը։ Դատարանը եզրակացրել է, որ Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածը (կյանքի իրավունք) խախտվել է ընթացակարգային առումով և պարտավորեցրել է Վրաստանի կառավարությանը վճարել 25000 եվրո։
Դատարանը ընթացակարգային առումով արձանագրել է 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) խախտում, քանի որ համարել է, որ հետաքննության ընթացքն արդյունավետ և լիարժեք չի եղել։
«Նկատի ունենալով գործընթացի թերությունները, մասնավորապես, թերի նախնական հետաքննության փուլը, այդ թվում՝ կարևոր ապացույցների հավաքագրման և մշակման եղանակը, գործողության պլանավորման և վերահսկման փուլի մակերեսային քննությունը, Պետական անվտանգության ծառայության աշխատակիցների հետաձգված հարցաքննությունը, Դիմումատուներին տուժողի կարգավիճակ տալուց հրաժարվելը, ինչը նրանց խանգարել է բողոքարկել դատախազության որոշումը. դատարանը գտնում է, որ իշխանությունները չեն կատարել արդյունավետ և լիարժեք քննության պահանջները՝ սույն օրենքի 2-րդ հոդվածի նպատակներով»,- կարդում ենք որոշման մեջ։
Կարևոր է նաև, որ Եվրոպական կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի ընթացակարգային մասի խախտումը կարող է հիմք դառնալ Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի կյանքի խախտման վերաբերյալ պետության կողմից հետաքննությունը վերսկսելու համար։ Ինչպես գրում է Մաչալիկաշվիլիի ընտանիքի շահերը պաշտպանող կազմակերպությունը՝«Սոցիալական արդարադատության կենտրոնը», կյանքի իրավունքով հետաքննության չափորոշիչների խախտման որոշումը հիմք կհանդիսանա գործի վերաբացման և ազգային մակարդակով հետաքննության համար, «որը, հուսով ենք, որ Մաչալիկաշվիլիի ընտանիքին արդար արդարության հասնելու օրինական հնարավորություններ կտա»։
Հաշվի առնելով վերը նշվածը՝ Թեա Ծուլուկիանիի հայտարարությունը, թե Ստրասբուրգի դատարանի որոշումը ապացուցեց, որ պետությունը սպանություն չի կատարել, մանիպուլյացիա է և միտումնավոր խեղաթյուրում է որոշման ամբողջական ենթատեքստը։ Բացի այդ, այս հայտարարությամբ Ծուլուկիանին մանիպուլյատիվ կերպով »թաքցնում է» է դատարանի կողմից Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի դատավարական կողմի խախտումը հաստատելու կարևորությունը, որը կյանքի իրավունքով ոչ պակաս կարևոր պաշտպանված ոլորտ է։
Թեա Ծուլուկիանիի հայտարարության պաթոսը, կարծես թե միայն «առանձին ընթացակարգային հարցերն» էին խնդիր հանդիսանում, կիսում են «Վրացական երազանքի» մյուս անդամները և Արդարադատության նախարարությունը:
Որոշման իմաստն ավելի լավ հասկանալու համար «Փաստ-մետրը» հիշեցնում է ընթերցողին, որ Ստրասբուրգի դատարանը, ինչպես Թեմիրլան Մաչալիկաշվիլիի դեպքում, Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածով նախատեսված կյանքի իրավունքի դատավարական կողմի խախտում է սահմանել՝ Սանդրո Գիրգվլիանիի գործով, սակայն նույն հոդվածի բովանդակային կողմի խախտում չի հայտնաբերել:
«Ինչ վերաբերում է դիմողների հայտարարությանը, թե իրենց որդուն սպանել են «Շարդենի» սրճարանում հավաքված ՆԳՆ բարձրաստիճան պաշտոնյաների չարագործ ղեկավարների հրամանով են սպանել, քննության արդյունքում դատարանի տրամադրության տակ գտնվող նյութերի համաձայն, դատարանը գտնում է, որ «հիմնավոր կասկածից դուրս» չափանիշին համապատասխանելու համար բավարար ապացույցներ չկան, հետևաբար, պետք է արվի փաստացի եզրակացություն»,- կարդում ենք «Էնուկիձեն և Գիրգվլիանին ընդդեմ Վրաստանի» գործով Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանի որոշման մեջ։
Ի տարբերություն Գիրգվլիանիի գործի՝ «Վրացական երազանքը» մանիպուլյատիվ ու խեղաթյուրված կերպով է մեկնաբանում Ստրասբուրգի դատարանի որոշումը և նրա հիմնավորումը՝ կապված Մաչալիկաշվիլիի գործով կյանքի իրավունքի խախտման հետ։ Մասնավորապես, այս դեպքում դատարանի կողմից Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի դատավարական խախտման ճանաչումը «Վրացական երազանքը» բաժանում է բառացի մեկնաբանության, այն ներկայացնում որպես աննշան և փորձում է տպավորություն ստեղծել, որ պետությունն արդարացված է Մաչալիկաշվիլիի գործով.
