Nərgiz Əliyeva və Marina Petrova - Marneulili qadın siyasətçilər bələdiyyə problemləri, gender bərabərliyi və siyasət haqqında.
2 iyul 2020-ci ildə Gürcüstan Parlamenti Gürcüstan Seçki Məcəlləsinin gender kvotası mexanizminə düzəlişləri təsdiqlədi və buna görə siyasi partiyalar parlament seçkiləri üçün proporsional siyahılarda hər dörd nəfərdən biri, parlament seçkilərində isə hər üç nəfərdən biri isə başqa cinsin nümayəndəsi olmalıdır. Maraqlıdır ki, NDI-nin 2019-cu ilin iyul ayında gender kvotaları ilə bağlı keçirdiyi ictimai rəy sorğusuna əsasən, respondentlərin 65%-i məcburi gender kvotalarının tətbiqini dəstəkləyib.
Bildiyimiz kimi, yerli səviyyədə qadınların siyasətə cəlb olunması həmişə problemli məsələ olub. 2021-ci il yerli özünüidarəetmə seçkilərindən sonra ilk dəfə Marneuli Bələdiyyəsi Şurasının qadın üzvləri var. Nərgiz Əliyeva və Marina Petrova Vahid Milli Hərəkatdan olan Marneuli Bələdiyyə Şurasının üzvləridir.
Onlar “Fakt-Metr”-ə bələdiyyədəki problemlər, onların həlli ilə bağlı baxışları, gender problemləri və gələcək planları haqqında danışırlar.
Niyə Marneuli Bələdiyyə Şurasının üzvü olmağa qərar verdiniz?
Nərgiz Əliyeva: Mən uzun müddətdir ictimai sektorda çalışıram, gənclərin problemləri ilə maraqlanıram və müxtəlif layihələr həyata keçirərək onların həlli istiqamətində addımlar atmışam. Bu gün hökumətin apardığı siyasət, islahatların aparılmaması, rayonumuzdakı problemləri adekvat həll edə bilməməsi, ümumiyyətlə, ölkədəki ağır vəziyyət məni Vahid Milli Hərəkat Partiyasına səs verməyə məcbur etdi. Partiya nümayəndələri mənə majoritar namizəd olmağı təklif etdilər. Bir az fikirləşəndən sonra razılaşdım. Bu, mənim üçün böyük məsuliyyət idi, çünki müasir tarixdə Azərbaycan qadını majoritar namizəd kimi irəli sürülüb. Həm də mən partiyanın proporsional siyahısında üçüncü idim. Seçki saxtakarlığı və çoxsaylı qanun pozuntuları nəticəsində majoritar deputat kimi “məğlub oldum”, amma yenə də Şəhər Şurasının üzvü oldum. Bu, mənə daha geniş miqyasda işləməyə, bütün kəndlilərin, vətəndaşların yanında olmağa, onların səsini eşitməyə imkan verdi.
Marina Petrova: Bu illər ərzində mən siyasi proseslərdə fəal iştirak etmişəm. Seçki kampaniyası zamanı müxtəlif vaxtlarda Vahid Milli Hərəkatdan koordinator, məntəqə komissiyasının üzvü, dairə seçki komissiyasında nümayəndə olmuşam. Bu siyasi proseslərə qoşulmağımın səbəbi odur ki, övladlarımızın gələcəyini təhlükədə görürəm. Mən bir ana olaraq övladlarımızın daha yaxşı gələcəyi üçün mübarizə aparmağı özümə borc bildim və bu səbəbdən də həmfikir qadınları toplaya bildim. Sonra silahdaş olduq. 2021-ci il özünüidarəetmə seçkilərində Vahid Milli Hərəkatdan mənə proporsional siyahı ilə Marneuli Bələdiyyəsi Şurasına namizəd olmaq təklifi gəlmişdi. Bələdiyyə şurası üzvü mandatı ilə bu mübarizəni daha da gücləndirmək və daha çox qadını bu prosesə cəlb etmək üçün mənim daha çox imkanlarım olacaq.
Marneulinin problemlərini nə dərəcədə yaxşı bilirsiniz, bu problemlərdən hansını (hansılarını) ən vacib hesab edirsiniz?
Nərgiz Əliyeva: Marneulidə problemlər çoxdur. İnfrastruktur, kənd təsərrüfatı, təhsil, mədəniyyət, işsizlik, idman, gənclik və qadın məsələləri, sosial problemlər, yoxsulluq, suvarma, içməli su, yolların bərbad vəziyyəti, daxili yolların olmaması, uşaq meydançalarının və uşaq Bağçalarının olmaması, bəzi məktəblərin təhlükəli və hətta qəzalı vəziyyəti, zədələnmiş kanalizasiya sistemi, Marneulinin bərbad mərkəzi küçələri kəndlərimizdə ciddi problemdir.
Marina Petrova: “Gürcü Arzusu”nun hakimiyyəti dövründə öz səriştəsizliyi və məmur biganəliyi ucbatından bələdiyyəmizdə içməli və suvarma suyu, dövlət qulluğunda qohumbazlıq, korrupsiya, son vaxtlar qazılan küçələr kimi çoxlu problemlər yığılıb, havanın çirklənməsinə səbəb olub. Tozun səviyyəsi hər kəsin, xüsusən də uşaqların sağlamlığı üçün zərərlidir. Bütün problemlər həll edilə bilər və eyni zamanda - sürətləndirilmiş templə. Mən ilk növbədə işsizliyi qeyd edərdim. Vətəndaşlarımız bahalı həyat qarşısında ailələri ilə qalmaqda çətinlik çəkirlər, mühacirətə getməyə məcbur olurlar və mən də bir həyat yoldaşı, bir ana kimi köçə məcbur olan insanları başa düşürəm. Yerli səviyyədə bu problemi həll etmək üçün üçqat qüvvə ilə işləmək lazımdır. Qohumbazlığa, korrupsiyaya son qoyulmalı, içməli və suvarma suyu həll edilməli, kənd təsərrüfatı inkişaf etdirilməli, fermerlərimiz daha çox məhsul götürməlidir və bu, həm onlara, həm də büdcəmizə maddi baxımdan daha sərfəlidir. İş yerlərinin yaradılması üçün Marneulinin dağlıq kəndlərində kurort zonaları yaradılmalı, mədəniyyət abidələri bərpa olunmalı və bununla da turistlər cəlb edilməlidir. Qastronomiya turizmi inkişaf etdirilməlidir, həm də siyasi məmurlar sərmayədarlar tapmalı, layihələr yazmalı, onları tanıtmalı, onları rayonumuzda bizneslə maraqlandırmalıdır. Bütün bu enerji və maliyyə buna sərf edilməlidir, maaşların, restoranların və rahatlığın artırılmasına yox.
Bu problemlərlə necə mübarizə aparacaqsınız?
Nərgiz Əliyeva: Bələdiyyə Şurasında az sayda təmsil olunmağımıza baxmayaraq, əhalinin problemlərini layiqincə çatdırmağa çalışacağam. Əsas vəzifələrimdən biri də imkan daxilində əhali ilə müntəzəm görüşlər keçirmək, şikayətlər qəbul etmək, bələdiyyə şurasında müəyyən təşəbbüslər irəli sürməkdir. Bundan əlavə, gənclərə, qadınlara mümkün qədər dəstək olmaq üçün əlimdən gələni edəcəyəm.
Marina Petrova: Bizə hökumətin hazır görmədiyi iradə lazımdır. “Vahid Milli Hərəkat” fraksiyası iclasda məsələ qaldıraraq dövlət qulluğunda şişirdilmiş kadrların ixtisarını, bürokratik xərclərin azaldılmasını tələb etmək niyyətindədir. Qənaət olunan vəsait sosial cəhətdən imkansız və evsiz vətəndaşlara xərclənəcək. Marneulinin və hər bir vətəndaşımızın inkişafına faydalı təsir göstərıcək.
Marneuli Bələdiyyə Şurasının bir qadın üzvü kimi gender məsələləri ilə bağlı işləmək baxımından xüsusi məsuliyyət daşıdığınızı düşünürsünüz?
Nərgiz Əliyeva: Əlbəttə. Mən Azərbaycan qadınlarını təmsil edirəm və Azərbaycan qadınının mətbəxdə olması ilə bağlı stereotipləri qırıram. Bu gün qadınlarımız həm özəl, həm də ictimai sektorda çox fəaldırlar. Siyasi aləmdə az adamıq. Bir qadın olaraq mənim əsas məsuliyyətim qadınlarımızın yanında olmaq, onların problemləri ilə maraqlanmaq, qadınlarımızın savadlı, fəal və siyasətdə və digər sahələrdə uğurlu olmasına dəstək olmaqdır.
Marina Petrova: Qadın şurasının üzvü kimi mənim daha çox məsuliyyət və öhdəliklərim var, o cümlədən gender məsələlərində. Fraksiyada bu məsələ ilə bağlı müzakirə apardıq və funksiyaları yenidən bölüşdürdük. Hazırda partiyamızın qadın üzvlərinin də iştirak etdiyi tədbirlər planlarının layiqincə icrası üzərində işləyirik və bu dairə mütləq böyüyəcəkdir. Digər qadınlarla da görüşəcək, layihələrimizi təqdim edəcəyik və onların proseslərə cəlb olunması üçün əlimizdən gələni edəcəyik. “Vahid Milli Hərəkatın” Marneuli təşkilatında qadın təşkilatı yaratmağa hazırlaşırıq.
Marneuli Bələdiyyəsində sizin üçün ən vacib və problemli gender məsələsi nədir?
Nərgiz Əliyeva: İlk növbədə qadınların ölkənin ictimai-siyasi həyatında passivliyi, qızlarımızın təhsil problemləri, sosial-iqtisadi vəziyyət, məişət zorakılığı, iqtisadi özünü realizə imkanlarının olmaması, ideyaların dəstəklənməsi məsələləri, məhdut imkanlar, hüquqi və psixoloji dəstəyin olmaması.
Marina Petrova: Mən ilk növbədə erkən nikah və məişət zorakılığını qeyd edərdim. Buna qadınların siyasətə və biznesə daha az qarışması da əlavə olunur. Vaxtından əvvəl nikah dövlət üçün böyük problemdir, bu zaman qadının iradəsinə zidd ailə qurulur, gənc qızın təhsil almasına, cəmiyyətdə möhkəmlənməsinə imkan verilmir. Belə qadınlar gələcəkdə ailədə ərlər arasında məhəbbət və hörmətin itdiyini, bəzi hallarda bu, ağır sosial vəziyyətlə birləşdiyini və çox vaxt məişət zorakılığına səbəb olduğunu anlayaraq özlərini daha da aşağılanmış hiss edirlər. Qadın əzilir, bu zorakılığa, rəzalətə dözür ki, ailə qonşuların gözündə “utanmasın”. Bunda uşaqlar da iştirak edir ki, bu da onlarda ağır iz buraxır. Qadınlar bir-birinə qarşı mümkün qədər fəal və həmrəy olacaqlar, görüşlər keçirəcəyik, qadının tam hüquqlu vətəndaş olduğunu, qanunun onu kişi kimi qoruduğunu izah edəcəyik.
Fikrinizcə və təcrübənizcə, qadınların yerli siyasətə cəlb edilməsində əsas çətinlik nədir?
Nərgiz Əliyeva: İlk növbədə, illərdən qalan stereotiplər, ictimai qınaq, rəylər və s. Şəxsən mən bu yolu seçəndə ailəm və mən tərəddüd etdik. Bizim cəmiyyət hələ də güclü, bacarıqlı, ayaq üstə dayanıb insanların problemlərini həll edə bilən qadını qəbul etmir, inanmır. Bizim üçün siyasət kişi sənətidir, ağırdır, çirklidir. Düşünürəm ki, qadınlar bu stereotipləri qıra biləcəklər. Biz sübut edəcəyik ki, qadınlar istəsələr çox şey edə bilərlər.
Marina Petrova: Bunun səbəbi yuxarıda qeyd etdiyimiz problemdir - vaxtından əvvəl nikahdır, buna görə qadınlar özünə hörmətini itirirlər. Həmçinin, əksər həyat yoldaşları övladlarının anasının siyasətlə məşğul olmasını istəmirlər. Onlar hesab edirlər ki, onların vəzifəsi ancaq uşaq böyütmək və ailənin qayğısına qalmaqdır. Biz qadınlara qayğı göstərə, yaxşı övladlar böyüdə, onlara təhsil verə, vətənə xidmətdə, o cümlədən siyasətdə ləyaqətlə çalışa bilərik. Bəziləri hesab edir ki, qadınlara parlamentdə və ya bələdiyyə şurasında yer verilib. Onlara yanıldıqlarını demək istəyirəm. Bizə heç kimin yerini vermək lazım deyil, biz qadınlar böyük zəhməti və məsuliyyəti ilə seçilirik. Biz siyasi proseslərin bərpasına öz töhfəmizi verəcəyik.
Qeyd: Marneuli Bələdiyyə Şurasının digər qadın üzvləri ilə də müsahibələr almağa çalışdıq, lakin bütün səylərimizə baxmayaraq, əməkdaşlıq baş tutmadı.
