თავისუფალი არხი „ილიონი“ სოციალურ ქსელში ვიდეოს ავრცელებს შემდეგი აღწერით - „კოვიდვაქცინაცია თუ ბიოლოგიური ექსპერიმენტი“. გადაცემაში ჰომეოპათი თინა თოფურია და მისი სტუმარი, ასოციაცია „ლაზეროსის“ დამფუძნებელი თინათინ გოცაძე კოვიდვაქცინებს განსაკუთრებული საფრთხის შემცველად წარმოაჩენენ. გადაცემაში არაერთი ყალბი ამბავი გაჟღერდა.
მტკიცება: ჩვენ არაერთხელ ვისაუბრეთ, რომ ეს არის გამოუცდელი ვაქცინები [საუბარია ავტორიზებულ ვაქცინებზე], რომ დღესდღეობით ესენი გადიან კლინიკური კვლევის მესამე და მეოთხე ფაზას, ყველა ადამიანი, ვინც გაიკეთებს ამ ვაქცინებს, 2 წლის განმავლობაში, იქნება ექსპერიმენტის თანამონაწილე, ანუ ყველა ჩვენთაგანზე ტარდება ექსპერიმენტი
ვერდიქტი: ყალბი ამბავი
მტკიცება, რომ კოვიდვაქცინები, რომლებიც ავტორიზებულია, არის გამოუცდელი და ექსპერიმენტი ტარდება, არის ტყუილი.
COVID-19-ის ვაქცინები შემჭიდროებულ ვადებში შეიქმნა და დამტკიცდა, თუმცა კვლევის არცერთი საფეხური, რომლითაც ვაქცინების ეფექტურობა და უსაფრთხოება დგინდება, გამოტოვებული არ ყოფილა.
ავტორიზებული ვაქცინა ნიშნავს, რომ ვაქცინების ეფექტიანობა და უსაფრთხოება შესაბამისი კვლევებით არის დამტკიცებული. ვაქცინას გადაუდებელი გამოყენებისთვის ავტორიზაცია მხოლოდ მას შემდეგ ენიჭება, რაც კლინიკური კვლევის სამივე ფაზას წარმატებით გაივლის. ავტორიზებული ვაქცინა არავითარ შემთხვევაში არ არის ექსპერიმენტული ან/და გამოუცდელი ვაქცინა.
ვაქცინა თავდაპირველად შემოწმების და შეფასების (პრეკლინიკურ) ფაზას გადის, პრეკლინიკური ფაზა არის ექსპერიმენტული. ვაქცინას საწყის ეტაპზე ცხოველებზე ცდიან. თუ ვაქცინა იმუნურ რეაქციას აღძრავს, ამის შემდეგ კლინიკური შემოწმება ხდება, რომელიც სამი ფაზისგან შედგება. პირველ ფაზაში ვაქცინის გამოცდა მცირე ჯგუფში შემავალ მოხალისეებზე ხდება. მეორე ფაზაში - ვაქცინის უსაფრთხოების და იმუნური რეაქციის აღძვრის უნარის შემდგომი შეფასების მიზნით, სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფში, რამდენიმე ასეულ მოხალისეს უტარდება აცრა. ამავე ეტაპზე, როგორც წესი, შესადარებლად გამოცდაში ერთვება ჯგუფი, რომელსაც ვაქცინა არ მიუღია. ამის შედეგად დგინდება, აცრილთა ჯგუფის წევრებში დაფიქსირებული ცვლილებები, ვაქცინითაა გამოწვეული თუ შემთხვევითობის შედეგს წარმოადგენს. მესამე ფაზაში ათასობით მოხალისე ერთვება და შედარება ანალოგიურ ჯგუფში შემავალ მოხალისეებთან ხდება, რომელთაც ვაქცინა არ მიუღიათ, თუმცა შესადარებელი პროდუქტი (პლაცებო) მიიღეს. აღნიშნულის საფუძველზე განისაზღვრება ვაქცინის ეფექტურობა შესაბამისი დაავადებისგან თავდაცვის მიზნით და ვაქცინის უსაფრთხოების შესწავლა ადამიანთა გაცილებით ფართო ჯგუფზე ხდება. გამოცდების მესამე ფაზა სხვადასხვა ქვეყანაში და ქვეყნის შიგნით სხვადასხვა ადგილას ტარდება, იმის დასადასტურებლად, რომ ვაქცინის ეფექტურობასთან დაკავშირებული მიგნებების გამოყენება მოსახლეობის სხვადასხვა ჯგუფთან არის შესაძლებელი.
კოვიდვაქცინებმა ზემოთ ჩამოთვლილი კვლევის ყველა საფეხური წარმატებით გაიარეს, რის საფუძველზეც მიენიჭათ ავტორიზაცია. ავტორიზაციის მინიჭებისა და ვაქცინაციის პროგრამის დაწყების შემდეგ გრძელდება მონიტორინგი, ეროვნული ჯანდაცვის ორგანოები და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ვაქცინის ნებისმიერ გვერდით ეფექტზე დაკვირვებას მუდმივ რეჟიმში აწარმოებენ.
მტკიცება 2: ძალიან ბევრს ემართება ქრონიკული დაავადებები [ვაქცინაციის შედეგად, რაც არ უნდა მალონ ეს ინფორმაცია
არანაირი მეცნიერული მტკიცებულება ან თეორიული საფუძველი არ არსებობს, რომ COVID-19-ის ვაქცინა ქრონიკულ დაავადებებს იწვევს. კოვიდვაქცინებზე, აქამდეც არაერთხელ გავრცელდა დეზინფორმაცია, რომ ვაქცინები სხვადასხვა აუტოიმუნურ დაავადებებს იწვევენ. აუტოიმუნური პროცესები ადამიანის ორგანიზმში მაშინ მიმდინარეობს, როდესაც ადამიანის ორგანიზმი საკუთარ უჯრედებს ვეღარ ცნობს და მის წინააღმდეგ ბრძოლას იწყებს. ადამიანის ორგანიზმში ვაქცინის სახით შესული ნივთიერებები, ვერანაირად ვერ გამოიწვევს აუტოიმუნურ რეაქციებს, რადგან ვაქცინა ადამიანის ორგანიზმისთვის თავისთავად უცხო სხეულია და ორგანიზმს საკუთარ უჯრედებსა თუ ქსოვილებში ვერ აერევა.
ნებისმიერ ფარმაცევტულ პროდუქტს, მათ შორის COVID-19-ის ვაქცინებს, გვერდითი რეაქციები გააჩნია. COVID-19-ის ვაქცინების ყველაზე ხშირი გვერდითი მოვლენაა: სისუსტე, ინექციის ადგილის ტკივილი, ტემპერატურის მატება. იშვიათ შემთხვევაში, COVID-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინამ შეიძლება ალერგიული რეაქციები გამოიწვიოს, მათ შორის ანაფილაქსია. ძალზედ იშვიათ შემთხვევაში ასტრაზენეკას ვაქცინასა და თრომბთან კავშირიც (მილიონიდან 4 შემთხვევა) გამოიკვეთა. აღსანიშნავია, რომ ვაქცინასთან დაკავშირებული რაიმე გვერდითი მოვლენა აცრიდან დაახლოებით 3 კვირის განმავლობაში ფასდება, რადგან შემდეგ ვაქცინა უკვე ადამიანის ორგანიზმში აღარაა.
მტკიცება 3: როდესაც ერთ-ერთ ქვეყანაში, მოხუცთა თავშესაფარში იღუპება აცრილების 1/3 და მერე გიცხადებს, რომ მოხუცები ისედაც კვდებიან. ეს არათუ არასერიოზული, არამედ ბოროტმოქმედულია
ვერდიქტი: ყალბი ამბავი
ნორვეგიაში მოხუცთა საცხოვრებელში მყოფი ხანდაზმული პირების ფაიზერის ვაქცინის პირველი დოზით აცრიდან მცირე ხნის შემდეგ, დაახლოებით, 30 ადამიანი გარდაიცვალა. საწყის ეტაპზე, ნორვეგიის მედიკამენტების სააგენტომ ივარაუდა, რომ ვაქცინისთვის დამახასიათებელ გვერდით ეფექტებს, შესაძლოა, განსაკუთრებით სუსტ მოხუცებში მწვავე რეაქციის გამოწვევაში გარკვეული როლი ეთამაშა.
ნორვეგიაში ერთი კვირის განმავლობაში მოხუცთა საცხოვრებლებში, დაახლოებით, 400 ადამიანი იღუპება. მოხუცების გარდაცვალება მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობამ გამოიწვია, თუ ამაზე გარკვეული გავლენა COVID-19-ის ვაქცინამ მოახდინა. ამის გასარკვევად ვაქცინირებული ხანდაზმულთა გარდაცვალების შემთხვევები შეისწავლეს. ნორვეგიის მედიკამენტების სააგენტოს ინფორმაციით, ხანდაზმულთა სიკვდილიანობის შემთხვევებსა და COVID-19-ის ვაქცინებს შორის პირდაპირი კავშირი არ დადგინდა.
აღნიშნული დეზინფორმაცია „ფაქტ-მეტრმა“ ადრეც გადაამოწმა.
მტკიცება 4: ასტრაზენეკაზე კვლევები ჩატარებული იყო 18-55 წლამდე. დაიწყეს ამ ვაქცინის გამოყენება ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში და დაადგინეს, რომ 60 წელს ზემოთ ის პრაქტიკულად არ მუშაობს და არ იწვევს არანაირი იმუნიტეტის ჩამოყალიბებას. იმის შემდეგ, რაც შეაჩერეს ასტრაზენეკას გამოყენება, რამდენიმე ქვეყანა აცხადებს, რომ ეს ვაქცინა არ შეიძლება იყოს გამოყენებული ახალგაზრდებში და 60 წელს ზემოთ უნდა გამოიყენონ
ვერდიქტი: ყალბი ამბავი
ასტრაზენეკას ვაქცინის კლინიკურ კვლევებში ხანდაზმულთა მცირე ნაწილი იყო ჩართული, ამიტომაც ვაქცინაციის პროგრამის საწყის ეტაპზე, ხანდაზმულებში ვაქცინის ეფექტიანობასთან დაკავშირებით, არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება გაჩნდა. თუმცა, არცერთ ეტაპზე, შესაბამისი კვლევით არ დადასტურებულა, რომ 60 წელს ზემოთ ასაკობრივ ჯგუფში ვაქცინა იმუნიტეტს ვერ აღძრავდა. შეზღუდული მონაცემების მიუხედავად, ვაქცინის ეფექტურობა ასაკოვან მოსახლეობაში ისეთივე მაღალი იყო, როგორც ახალგაზრდებში. არსებული კვლევებისა და მონაცემების შესწავლის საფუძველზე, ევროპის მედიკამენტების სააგენტომ (EMA), ასევე ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ ასტრაზენეკას ვაქცინის გამოყენების რეკომენდაცია გასცა, მათ შორის 65 წელს ზევით ასაკობრივ კატეგორიაში.
ფართომასშტაბიანმა კვლევებმა ასევე დაადასტურა, რომ ხანდაზმულებში ასტრაზენეკა ისეთივე მაღალეფექტიანია, როგორც სხვა ასაკობრივ კატეგორიაში. მარტში ფართომასშტაბიანი კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა, რომლის თანახმადაც, ასტრაზენეკას ვაქცინის ეფექტიანობამ სიმპტომური ინფექციის პროფილაქტიკაში 79% აჩვენა, 65 წელს ზემოთ ასაკობრივ ჯგუფში კი ვაქცინის ეფექტიანობა 80%-ია. აღნიშნულ კვლევაში 6 ათასი 65 წელს ზემოთ ასაკის მოხალისე იყო ჩართული.
მტკიცება 5: ჩვენ ქვეყანაში ისევ გრძელდება ასტრაზენეკას გამოყენება ახალგაზრდებში, სამხედროებში
ვერდიქტი: ყალბი ამბავი
7 აპრილს, ევროპის წამლის სააგენტომ (EMA) ასტრაზენეკას ვაქცინასა და სისხლის შედედების ძალიან იშვიათ ფორმას შორის შესაძლო კავშირის შესახებ განაცხადა. თრომბის შემთხვევების უმეტესობა 60 წლამდე ასაკის ქალებში, ვაქცინაციიდან 2 კვირის განმავლობაში გამოვლინდა. ევროპის მარეგულირებლის დასკვნით, ვაქცინის სარგებელი, შესაძლო გვერდითი მოვლენების რისკებს აღემატება. აღსანიშნავია, რომ ვაქცინაციის შემდეგ თრომბის განვითარების რისკი მინიმალურია - 0.0004%, COVID-19-ით დაავადების შემთხვევაში თრომბის განვითარების მაჩვენებელი 16.5%-ია.
მიუხედავად იმისა, რომ ასტრაზენეკას ვაქცინის სარგებელი მკვეთრად აღემატება, შესაძლო გვერდითი მოვლენების რისკს, ევროპის ქვეყნებმა ახალგაზრდებში ასტრაზენეკას გამოყენება შეაჩერეს.
ევროპის მარეგულირებლის დასკვნის გამოქვეყნების შემდეგ, 8 აპრილიდან, საქართველოში 55 წლამდე პირების ასტრაზენეკათი ვაქცინაცია შეჩერდა. ამდენად, მტკიცება, რომ ახალგაზრდებს ასტრაზენეკას ვაქცინით მაინც ცრიან, არის ტყუილი.
--------------------------------------------------------------
სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა. ვერდიქტიდან გამომდინარე, Facebook-მა შესაძლოა სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს - შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. მასალის შესწორებისა და ვერდიქტის გასაჩივრების შესახებ ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე.
