„მე ჩემს თავს „მეხანძრესაც“ კი ვუწოდებდი, მაგრამ ყველა ხანძარი ვერ ჩავაქრე და უფსკრული ვერ ამოვავსე. ეს ვერ შევძელი და ამას ვნანობ“, – ამას პარლამენტის თავმჯდომარე დავით უსუფაშვილი თავისი უფლებამოსილების ვადის ამოწურვამდე რამდენიმე დღით ადრე „ფაქტ-მეტრთან“ საუბრისას ამბობს იმ კითხვის საპასუხოდ, რისი გაკეთება ვერ შეძლო.
ჩვენ მასთან ინტერვიუ საარჩევნო გარემოზე საუბრით დავიწყეთ.
დავით უსუფაშვილი:
– წინასაარჩევნო გარემოს 2016 წლის სექტემბერში, 2012 წლის სექტემბრისას თუ შევადარებთ – ეს არის ცა და დედამიწა. თუკი 4 წლის წინათ დღეში ცხრა, ათი, ჩვიდმეტი შემთხვევა ხდებოდა ფიზიკური ძალადობის თუ სახელმწიფო ორგანოების მხრიდან არასწორი გადაწყვეტილების გამოტანის, რა თქმა უნდა, დღეს შედარება შეუძლებელია. ეს არის ის ნომერ პირველი მონაპოვარი, რაც 4 წლის წინათ მოხდა.
თავად არჩევნებში, ასევე, არის ძალიან კარგი ამბავი – „რესპუბლიკური პარტია“ არჩევნებში ცალკე მონაწილეობს და ამომრჩეველს აქვს ძალიან კარგი შანსი, „რესპუბლიკური პარტიისთვის“ ხმის მიცემით ხმა მისცეს მომავალ საქართველოს, ევროპულ საქართველოს, თავისუფლებაზე დაფუძნებულ საქართველოს, იმ ტიპის ქვეყანას, რომელშიც ღირებულებები არის მთლიანად საზოგადოების შემაკავშირებელი და რომელიც ძალიან, ძალიან ახლოს არის მისული იმ სანუკვარ მიზანთან და ამოცანასთან, რასაც ევროპული სახელმწიფოების ოჯახის სრულფასოვანი წევრობა ჰქვია.
„რესპუბლიკური პარტია“, ამ თვალსაზრისით, ძალიან ბევრი წელია შრომობს. მოხარული ვართ, რომ გვქონდა შესაძლებლობა, ამ ოთხი წლის განმავლობაში მთავრობაში, პარლამენტში, საკრებულოებში ჩვენი წვლილი შეგვეტანა წინსვლისთვის და ახლა მოვიდა ახალი ეტაპი. პოლიტიკა ციკლური პროცესია და მჯობზე მჯობი არ დაილევა. თუმცა, მგონია, რომ ჩვენი მონაწილეობით, პოლიტიკურ პარტნიორებთან ერთად, უფრო მეტის გაკეთება შეიძლება, ვიდრე ჩვენს გარეშე. დანარჩენს კი 8 ოქტომბერს ვნახავთ.
– დასავლური ფასეულობები და დაპირებები აქვს ბევრ სხვა პარტიას. თქვენ რით გამოირჩევით?
– განსხვავება ბევრია და ჯერ ერთი, იმით, რომ წლების განმავლობაში „რესპუბლიკური პარტიის“ პოზიციებს ბევრი სხვაც იზიარებდა და ამის მოხარული ვარ, რომ ვერავინ გვეტყვის, რომ უფრო ადრე იყვნენ პროდასავლელები, პრონატოელები თუ პროევროპელები, ვიდრე ჩვენ. კარგია, რომ იმ პოლიტიკური პარტიების სპექტრი ფართოვდება, რომლებიც ამ პოზიციას იზიარებენ. თუკი ხვალ და ზეგ სხვებიც გამოჩნდებიან, არც ეს იქნება ცუდი ამბავი; ეს ერთი და მეორე – „რესპუბლიკური პარტია“ არის თანმიმდევრული თავის ხედვებში. ჩვენ არც ერთ ეტაპზე არ დაგვიყენებია ეს საკითხები რაღაც ტაქტიკურ ამოცანებად, რომ თითქოს არის უფრო მნიშვნელოვანი თემები, ვიდრე დემოკრატიზაცია, ევროპული მოდერნიზაცია და ამ ტიპის სახელმწიფოს ჩამოყალიბება.
სხვები ზოგჯერ ჩემთვის გასაოცარ პოზიციებს იკავებენ ხოლმე, ისევე, როგორც ამ ბოლო დღეებში იყო გამოხმაურებები ჩვენს ინიციატივაზე თუ ჩვენს ხედვაზე იმის შესახებ, რომ საქართველოში აშშ-ის სამხედრო ბაზა უნდა განთავსდეს.
უნდა გათავსდეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ გადავწყვიტეთ, კენჭი ვუყარეთ და ასე იქნება. ეს იმას ნიშნავს, რომ, ჩვენი აზრით, ეს ქვეყანამ პოლიტიკურ ამოცანად უნდა დავისახოთ, პოლიტიკურ პოზიციად უნდა გამოვაცხადოთ და ეს არის სწორედ ადეკვატური.
ამ ინიციატივას, ცოტა არ იყოს, ჩემთვის აუხსნელი რეაქცია მოჰყვა იმ პარტიებისგან, ვინც, ზოგადად, ნატო-ში საქართველოს გაწევრიანებას მხარს უჭერენ. ვინც წინააღმდეგნი არიან, ვინც რუსეთის სამხედრო ბაზების დატოვებას თუ კიდევ უფრო გაფართოებას უჭერენ მხარს, მათი პოზიცია გასაგებია. ამ პოზიციას არ ვიზიარებ, მაგრამ გავიგე. თუმცა, ვინც ნატო-ს წევრობას მხარს უჭერს და ამბობს, რომ აშშ-ის სამხედრო ბაზის განთავსება შეიძლება სახიფათო იყოს, ეს უკვე ვერ გავიგე, იმიტომ, რომ ნატო-მ ხვალ რომ გვითხრას, გიღებთო, როგორც ჩანს, ეს ხალხი მაშინაც დაიწყებს ძახილს, – მოიცა, პუტინს შევეკითხოთ, არ გაღიზიანდესო.
არადა, სინამდვილეში აშშ-ის სამხედრო ბაზის თემა არის სრულიად ლოგიკური ნაბიჯი, ლოგიკური გაგრძელება იმ ყველაფრისა, რაც საქართველოში ხდება უკვე ათწლეულების განმავლობაში. ჩვენ ამ ქვეყანასთან გვაქვს სტრატეგიული თანამშრომლობა გამოცხადებული, სწორედ სამხედრო და თავდაცვითი მიმართულებით გვაქვს ძალიან ნაყოფიერი თანამშრომლობა, აშშ-ის დახმარებით არის აღჭურვილი ჩვენი შეიარაღებული ძალების ძალიან სერიოზული ნაწილი. ჩვენ მათთან ერთად ვმონაწილეობთ ერთობლივ წვრთნებში, მათ მხარდამხარ ვიბრძვით ავღანეთში და იქ ერთიან ბაზაზე ვდგავართ და ავღანეთშია შესაძლებელი, რომ ჩვენ, ქართველებმა და ამერიკელებმა, ერთად დავიცვათ რაღაც ინტერესები. და აქედან გამომდინარე, ჩვენი აზრით, სრულიად ლოგიკურია ფიქრი იმაზე, რომ ნატო-ში გაწევრიანების პროცესის პარალელურად ვიმუშაოთ ამ მიმართულებით.
– რამდენად მიღწევადია?
– იმდენადვე მიღწევადია, რამდენადაც მიუღწევადი, იმიტომ, რომ ჩვენ არ ვლაპარაკობთ რაღაც გაუგონარ ამბავზე. აშშ-ს მსოფლიოს უამრავ ქვეყანაში აქვს სამხედრო ბაზები. ჩვენს რეგიონშიც აქვს სამხედრო ბაზები და ჩვენს რეგიონში ძალიან აქტიურია პოლიტიკურადაც. ნატო-ს ეგიდით შავი ზღვის უსაფრთხოების საკითხებში მონაწილეობს, ნატო-ში ჩვენი გაწევრიანების პროცესში წამყვანი როლი უკავია და ამიტომ რა არის აქ გაუგებარი, მოულოდნელი და წარმოუდგენელი?!
ნატო-ს წევრები რომ გავხდებით, მაშინ რას იტყვის ეს ხალხი? ნატო-ში რომ გავწევრიანდებით, მერე ბაზა შესაძლებელი იქნება და ახლა შეუძლებელია? რატომ? არის ქვეყნები, რომლებიც ნატო-ს წევრები არიან და იქ დგას აშშ-ის სამხედრო ბაზები. და, ასევე, არის ქვეყნები, რომლებიც ნატო-ს წევრები არ არიან, მაგრამ აშშ-ის ბაზები დგას.
თუკი სერიოზულად დავუფიქრდებით, რა ხდება რეგიონში, თუ დავინახავთ, როგორ შეიცვალა გეოპოლიტიკური და სამხედრო ბალანსი ყირიმის ანექსიისა და კიდევ სხვა მოვლენების შემდეგ – მაგალითად, სირია და იქ განვითარებული მოვლენები, დიდი სახელმწიფოების ერთმანეთთან პაექრობა, უშუალოდ ჩვენთან, სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარე პროცესები – აბა, კარგად დავაკვირდეთ ამ ვითარებას და თუ ვინმე ურისკო გამოსავალს შემომთავაზებს, სიამოვნებით დავეთანხმები.
მაგრამ, თუ ვინმე ამბობს, რომ ამ ტიპის მოქმედებებში გარკვეული რისკებია, რადგან ვიღაც გაღიზიანდება, ეს სერიოზული არ არის. უფრო სწორი ის არის, რომ ეს პრობლემა ხვალე-ს დავუტოვოთ? რადგან დღეს არავინ გვესხმის თავს, არაუშავს, მოდი, ეს ერთი ღამეც ჩუმად ვიყოთ, იქნებ ხვალ დილასაც არაფერი მოხდეს? მერე კიდევ ერთი დღე დაღამდება და მერე კიდევ ჩუმად ვიყოთ, იქნებ კიდევ არაფერი მოხდეს? ამ ლოდინით მიიღწევა რამე ან ვინმეს ჰგონია, რომ რუსეთში რამე შეიცვლება? ან იქნებ მე არ ვიცი და სხვამ იცის, რომ პუტინის პოზიცია შეიცვალა და ამ თემაზე ფიქრი არ ღირს.
პირიქით, ეს არის აუცილებელი და საჭირო ინიციატივა და ეს არის აუცილებლად გასაკეთებელი. „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ შეიძლება ხალხს ცოტა მოვაბეზრეთ იმაზე ლაპარაკით თავი, თუ როდის რას ვამბობდით და ა.შ., მაგრამ 1978 წელს არ შეეშინდათ პარტიის დამფუძნებლებს, სწორი რამ ეთქვათ – რომ საბჭოთა კავშირი უნდა დაინგრესო და მაშინ ეს ამბები რეალისტური იყო?
ამიტომ ჩვენ საერთაშორისო პოლიტიკასა და უსაფრთხოების საკითხებს ცოტა უფრო ღრმად უნდა ჩავხედოთ და დავინახავთ, რომ ეს არის სწორედ ის გეზი, რომელიც უნდა დავისახოთ. მე მგონია, რომ გამოგვივა.
– პროცესები, რაც თქვენ ახსენეთ, კარგა ხანია, მიმდინარეობს და მაინცდამაინც ახლა რატომ დაიწყეთ ამაზე ლაპარაკი? ხელისუფლებაში ყოფნის დროს რატომ არ დააყენეთ? ეს არის საინტერესო, თორემ თავისთავად იდეა რომ კარგია, სადავო არ არის.
– კი, ნამდვილად საინტერესოა, მაგრამ არის თემები, რომელსაც საქმეში ჩახედული ხალხი ან თავად ასკვნის და მიხვდება, ან მე ახლა ვერაფერს ვიტყვი იმიტომ, რომ იყო ვარშავის სამიტი. კიდეც ვიმეორებ, არის მოვლენები სირიაში, არის მოვლენები ჩვენს მეზობელ სახელმწიფოებში და ა.შ.
– ანუ ვარშავის სამიტს ელოდებოდით? მაპ-ის მიღების იმედი გქონდათ?
– მთლად ასე მარტივად არ არის. მაგრამ ცხადია, მნიშვნელოვანი იყო, რა მივიღეთ, როგორ მივიღეთ, რა გზავნილები იყო და რა არის ამაზე სხვების რეაქციები. კიდევ ვიმეორებ, რა ხდება ჩვენს უშუალო სამეზობლოში – ყველა ქვეყანა ჩვენს სამეზობლოში სუპერგააქტიურებულია. თვეში სამჯერ ხვდებიან ერთმანეთს პრეზიდენტები და ჩვენ როგორ წარმოგვიდგენია – ეს ხალხი ერთმანეთს რომ ხვდება, იმაზე მიდის ლაპარაკი, საქართველო როგორ იყოს ყველაზე უკეთ? არ არის ასე საქმე.
ჩვენ ჩვენი ინტერესები უნდა დავიცვათ და ჩვენი პოზიციები გავიმყაროთ. ჩვენ ჩვენი ინიციატივები უნდა გვქონდეს და ამ პროცესების მონაწილე უნდა ვიყოთ, თორემ ერთ მშვენიერ დღეს მატარებელი ჩვენს გვერდით ჩაივლის.
ჩვენ რომ ვთვლით, რომ ჩვენ ვართ დასავლეთ-აღმოსავლეთის შემაერთებელი დერეფანი და აქ გადის ნავთობსადენი, რკინიგზა, პორტები და ა.შ., ეს არ არის სამუდამო და დავრჩებით ცარიელი, თუკი ცოტა აქტიურები არ ვიქნებით. მიდის სერიოზული საუბრები, რომ ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფანი გაკეთდეს და ამ გზაზე გაიაროს ტვირთებმა. ამაზე ზრუნავს ხალხი და ახლა, თუ ჩვენ ერთმანეთის კინკლაობით ვიქნებით დაკავებული და ჩვენს წვენში მოვიხარშებით, ერთ მშვენიერ დღეს გადავიხარშებით.
– ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, ხელისუფლების საგარეო პოლიტიკა რამდენად ადეკვატურად მიგაჩნიათ?
– მე მგონია, რომ ადეკვატურია. ვერ ვხედავ და არ შემინიშნავს რაიმე სერიოზული ჩამორჩენა ან სერიოზული არასწორი ნაბიჯი საგარეო პოლიტიკურ თუ უშუალოდ მეზობლებთან ურთიერთობებში, მაგრამ ერთი სერიოზული საკითხი, რაც ქვეყანას სჭირდება და ამას ეს მთავრობა გააკეთებს თუ მომავალი და ვისი ინიციატივა იქნება, ამას არა აქვს მნიშვნელობა, ქვეყანას სჭირდება მეტი ინიციატივები და ეს არ არის მხოლოდ მთავრობის პასუხისმგებლობა და პრეროგატივა.
თითოეული ჩვენგანის, ვინც ამ პროცესში ვართ ჩართული, მოვალეობაცაა, რომ ხელი შევუწყოთ იმას, რომ ქვეყანას ჰქონდეს მეტი ინიციატივა და აშშ-ის სამხედრო ბაზის თემაც უნდა ჩავთვალოთ, როგორც ერთ-ერთი შესაძლო ინიციატივა, დღეს – პოლიტიკური ძალის, ხვალ – შესაძლოა, ქვეყნის და საერთოდ, ასეთი თემები მოთელვით და ანალიზით იწყება. მთავარია, რომ ჩვენ გვქონდეს ინიციატივები და ერთ ადგილზე არ ვიდგეთ.
– აშშ-ში საქართველოს ელჩი შეიცვალა ახლა, მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე თვის წინ ჰქონდა მას სერიოზული პრობლემები. ამას როგორ აფასებთ, ისეთ მნიშვნელოვან პარტნიორთან, როგორიც აშშ-ია, ასეთი პოლიტიკა გამართლებულია?
– სიმართლე გითხრათ, მე რაც ვნახე, მის ნათქვამში ამხელა სასკანდალო ვერაფერი დავინახე. ზოგადად, დიპლომატებისგან, რა თქმა უნდა, არის მოლოდინი, რომ გაცილებით გაუგებარი იქნებიან თავიანთ განცხადებებში, ვიდრე პოლიტიკოსები ვართ ხოლმე და არა მგონია, რომ აქ რაიმე სასკანდალო იყო. რაც შეეხება მის შეცვლას, ვადა რამდენიმე თვეში გასდიოდა და შესაძლოა, ახლა რაიმე მნიშვნელოვან საქმეს იწყებს და სწრაფად ამიტომ მიიღეს ეს გადაწყვეტილება. მე არ ვიცი ეს დეტალები.
– მოქმედი ხელისუფლების საგარეო პოლიტიკაში ყველაზე მცდარ გადაწყვეტილებად რა მიგაჩნიათ?
– არ ვიცი. მე ვამბობ, რომ მეტი პროაქტიურობაა საჭირო. მეტი ინიციატივაა საჭირო. ჩვენ, ცოტა არ იყოს, განებივრებულები ვართ იმით, რომ გარე სამყარო ტრადიციულად დიდ ყურადღებას გვაქცევს და უფრო გარედან ველით ხოლმე ინიციატივებს.
კიდევ ვიმეორებ – ეს არ ნიშნავს, რომ არის დიდი მინუსი. კი, ასეც შეიძლება გავაგრძელოთ და ნაკლები ამბიციები გვქონდეს საერთაშორისო ასპარეზზე, მაგრამ, მგონი, გვაქვს საფუძველი, რომ გვქონდეს მეტი ამბიცია და მეტად დავანახოთ ევროპასაც და მსოფლიოსაც, რომ ჩვენ შეგვიძლია იქაურ თემებში მონაწილეობაც.
მე ამას ახლა განყენებულად არ ვლაპარაკობ და ამაში პარლამენტსაც ვგულისხმობ. პარლამენტებს შორის ურთიერთობები, ზოგადად, ერთ-ერთი საშუალებაა საერთაშორისო კომუნიკაციისთვის და მე ვისურვებდი, რომ მომავალმა პარლამენტმა მეტი გააკეთოს. ჩემი ვადის ამოწურვამდე ჩვენ დავასრულებთ საერთაშორისო დეპარტამენტის რეფორმირებას, რათა საერთაშორისო დონეზე პარლამენტი უკეთ და უფრო სოლიდურად იყოს წარმოჩენილი.
– არჩევნებს რომ დავუბრუნდეთ, პაატა ზაქარეიშვილი არ ჩანს და ეს მის განცხადებებს ხომ არ უკავშირდება, რომ პუტინი მტერი არ არის და ა.შ.?
– არა. პაატამ 2012 წელსაც დიდი ხვეწნით მიიღო არჩევნებში მონაწილეობა. თუ ვინმეს პარტიაში პაატაზე უფრო ლიბერალი, უფრო დასავლელი და უფრო დემოკრატი ვინმე ჰყავს, არა მგონია. ამიტომ საკითხი საერთოდ არ დგას ასე.
მას პარლამენტის წევრობა არასდროს ხიბლავდა. ის უფრო აღმასრულებელი ხელისუფლების ან არასამთავრობო სექტორის კაცია და ახლა, როდესაც მთავრობიდან მისი გამოსვლის საკითხი დადგა, მან თქვა, რომ თავის ძველ ცხოვრებას დაუბრუნდება, რითაც საკმაოდ ბედნიერია, რადგან არასამთავრობო სექტორში, იგივე კონფლიქტების მიმართულებით, სერიოზული გამოცდილება აქვს.
ამასთანავე, პაატა არ არის ერთადერთი, რომელიც პარლამენტში რესპუბლიკელებიდან ძალიან სერიოზული შენაძენი იქნებოდა. იგივე შეიძლება ითქვას ივლიანე ხაინდრავაზეც. მე თუ მკითხავთ, საპარლამენტო საქმიანობისთვის ორი კაშკაშა ვარსკვლავი გვყავს – ხმალაძე და ივლიანე ხაინდრავა, მაგრამ ბატონმა ივლიანემ გადაწყვიტა, რომ ამ როლში აღარ იყოს ხოლმე.
– პირადად თქვენ ზაქარეიშვილის განცხადებები კითხვებს არ გიჩენდათ?
– მე პაატას, როგორც იტყვიან, მოხარშულს ვიცნობ. მისი სტილიც ვიცი, მისი ფიქრებიც. ისიც ვიცი, რომ ხშირად სიტყვა კი არა, წინადადებები გამორჩება ხოლმე, იმდენად სწრაფად ლაპარაკობს. ამ გამორჩენილი სიტყვებისა და წინადადებების ფონზე კი მერე ვიღაცა რაღაცას გადააბამს, მიაბამს-მოაბამს და გამოდის უცნაურობა.
თან პაატას ხშირად ემართება, რომ არ უწევს ანგარიშს, სად გამოდის. ხან ნამეტანი თეორეტიკოსია, ხან მეტაფორებით საუბრობს და ა.შ.
მე ვიცი მის მიმართ პრეტენზიები, მაგრამ ნუ დაგვავიწყდება, ვინ არის პაატა პროფესიით. ის პროფესიით ფილოსოფოსია და ხშირად ფილოსოფიურ განსჯაში უფრო გადადის ხოლმე, ვიდრე ძალიან კონკრეტულ პოლიტიკურ ამბებში.
მოკლედ, მე მის გამოთქმის სტილთან თუ ფორმებთან დაკავშირებით შეიძლება მქონია რჩევები, მაგრამ მისი დამსახურებაა მთავარი, რომელიც აღარავის ახსოვს. მას ძალიან უნიკალური საყოველთაო ნდობა ჰქონოდა და ის იყო ერთადერთი ადამიანი, რომელსაც ყველა მხრიდან ჰქონდა ნდობა და ადამიანები ერთმანეთს რომ ესროდნენ, პაატა ხელს აწევდა და ატარებდნენ, გამოიყვანდა დაჭრილს, მიცვალებულს და მერე გრძელდებოდა ბრძოლა. ასეთი რამ კი შემთხვევით არ ხდება.
– არჩევნებისთვის რუსეთის მხრიდან პროვოკაციებს თუ ელოდებით? მით უმეტეს, რომ ე.წ. ტერაქტის მცდელობის აღკვეთით ამის წინაპირობები იყო.
– არა მგონია, რომ რუსეთი ახლა ასეთი მეთოდებით – ტერორისტული აქტებითა და შეიარაღებული ჯგუფებით ჩაერიოს. გაცილებით მეტად მაღელვებს სხვადასხვა პოლიტიკური ჯგუფების მეშვეობით არაპირდაპირი ჩარევები, რომლებიც საკმაოდ კარგად არიან გაწვრთნილი, როგორ შენიღბონ თავიანთი პოლიტიკური დღის წესრიგი.
– ანუ თქვენ ღიად პრორუსული ორიენტაციის ძალებს არ გულისხმობთ.
– მე უფრო იმათზე ვლაპარაკობ, ვისზეც ბატონმა ბიძინამ ამას წინათ ბრძანა, – ჯერ ვაკვირდები და ვერ გავიგე, რა ხდება, ვინ არიანო. არა მგონია, აქ დიდი დასაკვირვებელი იყოს. ჩვენს ქვეყანას განვითარების გზაზე პრობლემას შეუქმნიან არა ღიად პრორუსული ძალები, არამედ ისინი, რომლებიც ამას არ ამბობენ, მაგრამ, მეორე მხრივ, მიეცემათ თუ არა საშუალება, ზუსტად იმას შეეცდებიან, რომ ქვეყანა სხვა კალაპოტში ჩააგდონ.
ეს უკიდურესად საყურადღებო განცხადებებია, რომელთა განხილვაც, სამწუხაროდ, ჩვენს მედიაში არ ხდება.
– კონკრეტულად რა განცხადებებს გულისხმობთ?
– მაგალითად, თუ რომელიმე პოლიტიკური ძალა თურქეთს აყენებს იმავე სიბრტყეში, რომელშიც რუსეთს, და თურქეთს ეძახის ოკუპანტს, – რომ რუსეთმა თუ 8 წლის წინათ მოახდინა ოკუპაცია, ვიღაცამ 98 წლის წინათო, – ამით სინამდვილეში არა მხოლოდ თურქეთთან ურთიერთობების პრობლემები ჩნდება, არამედ ამით რუსეთის ე.წ. „გაპრავება“ ხდება. ამით ხომ გვეუბნებიან: თურქეთის რაღაც ოკუპაციას ხომ შევეგუეთ და რატომ არ უნდა შევეგუოთ რუსეთის ოკუპაციასო.
რუსეთის საქმე ასეთი გამონათქვამებით და ასეთი შემოვლითი გზებით კეთდება. ვიღაცა პირდაპირ რომ გამოდის და ამბობს, რომ მერე რა მოხდა, რუსეთმა ტერიტორია თუ წაგვართვაო, ამას არავინ გაჰყვება, რადგან ყველაში ზის პატრიოტი ქართველი, მაგრამ, თუ ასე მიაწვდი, მაშინ ქვეცნობიერად ხდება ამ აზრის შეგუება და ეს არის სახიფათო.
ამის გამო ადამიანები არ უნდა ჩავსვათ ციხეში და არ უნდა ვაწამოთ, მაგრამ ამას ძალიან მკაფიო პასუხი უნდა გავცეთ. ჩემი აზრით, ამაზე უნდა უყოს მობილიზებული პოლიტიკური ძალების ის ნაწილი, რომლებიც ამ საფრთხეს ხედავენ. სამწუხაროდ, „ქართულ ოცნებას“ დასჩემდა რაღაც ფლირტი ამ ხალხთან.
– მმართველ გუნდში დაგიყენებიათ ეს საკითხი?
– უამრავჯერ.
– და რა პასუხი იყო?
– პასუხი იყო ის, რომ საგარეჯოს არჩევნები აღმოჩნდა ჩვენი, ასე ვთქვათ, შეჯახების ადგილი, იმიტომ, რომ შარშან ზაფხულში, როდესაც საგარეჯოში გაჩნდა ვაკანსია, იყო წინადადება, რომ იქ დაგვეყენებინა ვითომკანდიდატი, რომელიც წარმატებით წააგებდა არჩევნებს კონკურენტთან. ჩვენ ამაზე ამბავი რომ ავტეხეთ, – რას შვრებით, პარლამენტში ხელოვნურად და წინასწარგანზრახულად შემოგყავთ კონკრეტული პოლიტიკური ძალა-თქო, – მერე პროცესში ხომ გაირკვა, რომ მას კოალიციის შიგნით უამრავი მხარდამჭერი ჰყავდა. ეს არ ყოფილა ერთი და ორი კაცი, მთელი ფრაქციები უჭერდნენ მხარს და უშიშროების სამსახურის ნაწილები იყო ჩართული.
– რატომ გაჩნდა „ქართულ ოცნებაში“ ასეთი დამოკიდებულება? არ ფიქრობთ, რომ ეს რუსეთთან გარკვეული შეთანხმების ნაწილია?
– იმიტომ გაჩნდა, რომ ამ ძალაშიც იყვნენ ისეთები, რომლებიც რეალურად ამ აზრზე არიან. ივანიშვილმა პერსონალური ჩარევით შეაჩერა საგარეჯოში ის ამბავი, თორემ იქ სხვა რამ მოხდებოდა. მაგრამ იმ ხალხმა ეს სერიოზულ მარცხად მიიჩნია და ამიტომ დაიწყო მთელი ამბები.
იმ ხალხს დალაგებული ჰქონდა, რომ „თავისუფალი დემოკრატები“ მოიცილეს, „რესპუბლიკელებიც“ უნდა მოეცილებინათ და მერე იბაირამებდნენ ვითომპატრიოტული ძალები, რომლებიდანაც ზოგს სტალინი ჰყავს კერპად და ზოგს – პუტინი, ზოგს კიდევ – რა ვიცი.
– ორივე „მოგიშორეს“ და ახლა ეს ძალები ბაირამობენ?
– ვნახოთ, ჯერ ვინ ვინ სად გასწია. მთლად ასეც არ არის, იმიტომ, რომ „ოცნებაშიც“ არის ხალხი, რომელიც ამას არ შეეგუება.
– კონკრეტულად ვისი იმედი გაქვთ?
– იგივე პრემიერ-მინისტრის. მე მგონია, რომ, რასაც შეძლებს და სადამდეც შეძლებს, ამას არ შეეგუება. თუმცა, პრემიერიც ერთი ადამიანია და ასე არ არის, რომ მართვის სადავეები ერთპიროვნულად უპყრია ხელში.
– კვირიკაშვილს ჰყავს დასაყრდენი გუნდი, რომ თავისი გაიტანოს?
– არ ვიცი. ეს თავად უნდა ბრძანოს. ჩვენ მარტში ძალიან სერიოზულად ჩამოვართვით ერთმანეთს ხელი და სტრატეგიულ პარტნიორობაზე შევთანხმდით. ვამცნეთ კიდეც საზოგადოებას, რომ ეს ორი პარტია – „ქართული ოცნება“ კვირიკაშვილის ხელმძღვანელობით და „რესპუბლიკური პარტია“ სტრატეგიული პარტნიორები ვიქნებოდით და სხვებთანაც გვექნებოდა მჭიდრო კავშირი. ორი დღის შემდეგ კი აღმოჩნდა, რომ მისი ეს ხედვა გუნდმა არ გაიზიარა და გვითხრა, – რა ვქნა, ეს ამბავი არ გამოდისო.
ასე რომ, არის საკითხები, რაშიც არც მე ვარ ერთპიროვნული გადაწყვეტილების მიმღები, მეც პარტიას წარმოვადგენ და ხან მომწონს ჩემი კოლეგების გადაწყვეტილება და ხან – არა, მაგრამ მივყვები ამ ხაზს და კვირიკაშვილიც ვალდებულია და ვალდებული იქნება. უბრალოდ, ვისურვებ, რომ ჩვენ არ მივიღოთ ღია თუ შეფარული პოლიტიკური ძალა, რომელიც სინამდვილეში იქით წაიყვანს საქმეს, რაზეც უკვე ვილაპარაკე.
– ვისთან წარმოგიდგენიათ თანამშრომლობა და სად გადის თქვენთვის წითელი ხაზები?
– პარლამენტში თუ შედიხარ, იმისთვის უნდა იყო მზად, რომ ნებისმიერთან შეგეძლოს საუბარი, ვისაც ხალხის მანდატი აქვს. ამ ქვეყანაზე არ არსებობენ ადამიანები, ვისთანაც რამეში საერთოს გამონახვა შეუძლებელი იქნება და თუკი პარლამენტში თვეში ასი გადაწყვეტილება იქნება მისაღები, ორ-სამზე მაინც ვერ მოხერხდეს თემატურად შეთანხმება.
რაც შეეხება პასუხისმგებლობის აღებას, სამთავრობო იქნება თუ ოპოზიციურ-უმცირესობური, ეს ის შემთხვევებია, როდესაც ჩვენ იმდენად უნდა ვენდობოდეთ ერთმანეთს, რომ ყოველ წუთში არ უნდა გვჭირდებოდეს სათქმელის შეთანხმება. ასეთ შემთხვევაში კი მე ვერ ვხედავ შესაძლებლობას ისეთ ხალხთან, რომლებიც, როგორც გითხარით, თურქეთსა და რუსეთს ერთნაირად განიხილავს ოკუპანტად.
– თუკი იქნება ის მოცემულობა, რომ, სადაც თქვენ იქნებით, იქ შეიქმნება მთავრობა, ვის აირჩევთ?
– ეს სიტუაცია დადგეს და მერე ვნახოთ.
– „ქართულ ოცნებას“ და „ნაციონალებს“ შორის რომ დაგჭირდეთ არჩევანის გაკეთება, რას იზამთ?
– რად უნდა იმას საუბარი, რომ „ოცნებასთან“ ერთად დავამარცხეთ სააკაშვილის მანიაკალურ-ავტორიტარული რეჟიმი და ახლა ეს კაცი ისევ ფანჯრიდან აპირებს შემოძრომას და ახლა მას ამაში რომ ჩვენ არ მივეხმარებით, ეს სრულიად ცხადი და ცალსახაა. არა მგონია, „ოცნება“ იქამდე მივიდეს, რომ იმაზე უარესი გახდეს, რომ ვთქვათ – რადგან ეს იმაზე უარესია, მოდი, სხვასთან ვითანამშრომლოთ.
მაგრამ, ზოგადად, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი ამბავი, რომელიც ჩვენ უნდა გავაცნობიეროთ, რომ პოლიტიკა არ არის ადგილი, სადაც ანგელოზებს ვეძებთ. ჩვენ იმ მოცემულობიდან უნდა ამოვიდეთ, რომ ქვეყანას სჭირდება ხელისუფლება და წარმოვიდგინოთ, რომ იქნებ ვერც ერთი ვერ შედის პარლამენტში. ამიტომ ჩვენ იმ მოცემულობიდან უნდა გამოვიდეთ და ის კონკრეტული ოთხი წელი, ხალხმა როგორც გადაწყვიტა, ამის მიხედვით უნდა ვიაროთ.
– ასე თეორიულად შეიძლება, რომ მხოლოდ ღია და ფარული პრორუსული პარტიები გავიდნენ და შეძლებთ მათთან კოალიციის შექმნას?
– მეტს ნამდვილად ვერ გეტყვით. დადგეს ეს ვითარება და ვნახოთ. კიდევ გეუბნებით – მიხეილ სააკაშვილის ქვეყანაში ფანჯრიდან შემოყვანას ხელს არ შევუწყობ, არც ახლა და არც მომავალ პარლამენტში. დათო ბაქრაძესთან კი, მაგალითად, ყოველთვის კარგი ურთიერთობა მქონდა და მექნება, მაგრამ ეს პიროვნებებზე ხომ არ დაიყვანება?! გვითხრას „ნაციონალურმა მოძრაობამ“, რას აპირებს და ვნახოთ.
– თქვენი პარლამენტის თავმჯდომარეობის ვადა იწურება და რას ნანობთ, რა ვერ გააკეთეთ?
– რამდენჯერმე ხელიდან იქნა გაშვებული ფართო კონსენსუსის შესაძლებლობა, რომელიც კონსტიტუციასაც უკავშირდებოდა და სხვა თემებსაც. წარსულის პრობლემები, რომლებიც ახლაც არ გვაძლევს მოსვენებას, მათი მოგვარების, დამნაშავის დასჯის, საპატიებლისთვის პატიების და ა.შ. გადაწყვეტილების მიღებასთან რამდენჯერმე ძალიან ახლოს მივედით, მაგრამ ვერ მოხერხდა სამოქალაქო თანხმობის მიღწევა ამ პარლამენტის მეშვეობით.
ჩვენ გვქონდა ორი ამოცანა – ქვეყანა იმ რეჟიმისგან უნდა გაგვეთავისუფლებინა და უნდა გაგვემთლიანებინა ხალხი და საზოგადოება. იმ რეჟიმისგან ქვეყანა გავათავისუფლეთ, მაგრამ ხალხი ვერ გავაერთიანეთ. პირიქით, უფსკრული უფრო გაიზარდა და აგრესია იმდენად დიდია, რომ ერთმანეთის ატანა და მოსმენა არ შეუძლიათ.
მივიღეთ გაყოფილი საზოგადოება და ამ გაყოფილში რომელ მხარეს რამდენია, ეს მნიშვნელოვანია, მაგრამ არცთუ გადამწყვეტი. მთავარია, რომ დღევანდელი მდგომარეობით ქვეყანა არის ძალიან სერიოზულად შუაზე გაყოფილი.
ჩვენ შექმნის პროცესში მყოფი სახელმწიფო ვართ და ასეთი დაყოფა სერიოზულად ნეგატიური შედეგის მომტანია. ეს ვერ შევძელი და ამას ვნანობ. მე, პირადად, ვცდილობდი და ჩემს თავს „მეხანძრესაც“ კი ვუწოდებდი, მაგრამ ყველა ხანძარი ვერ ჩავაქრე და უფსკრული ვერ ამოვავსე. და ეს ამ არჩევნების დროს კიდევ უფრო ცხადი ხდება. მაგრამ იმედია, რომ მომავალ პარლამენტში შესული ხალხი დაინახავს, რომ პოლიტიკის ამოცანა უფსკრულის გაჩენა კი არა, ამ უფსკრულის ამოვსება და ხიდის გადებაა.
